Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία

ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΑΝΑΛΥΤΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ (ΓΑΨ) – Cognitive Analytic Therapy (CAT)

Η Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία είναι μια ατομική, βραχεία, σύνθετη μορφή ψυχοθεραπείας.  Εμπευστής της είναι ο Antony Ryle, ο οποίος μέσα από την πολύχρονη και πολυποίκιλλη ψυχοθεραπευτική του παιδεία εμπνεύστηκε και υλοποίησε την ΓΑΨ στα τέλη της δεκαετίας του ‘80.

Γιατί είναι βραχεία;

Διότι διαρκεί μόνο 16 εβδομαδιαίες συνεδρίες των 50’ – 60’, σε αντιδιαστολή με άλλες ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις που είναι πολύ πιο απαιτητικές σε συχνότητα και διάρκεια.

Γιατί είναι σύνθετη;

Γιατί τόσο στη θεωρία όσο και στην πρακτική της δανείζεται στοιχεία από πολλές προσεγγίσεις όπως:

• από την ψυχαναλυτική θεωρία και πρακτική (μεταβίβαση – αντιμεταβίβαση, θεωρία αντικειμενότροπων σχέσεων)
• από τη γνωστική ψυχολογία και από την γνωστική – συμπεριφορική πρακτική (ο ανθρώπινος νους, η ανθρώπινη ψυχή ως κυβερνητικό μοντέλο επεξεργασίας της πληροφορίας και δράσης)
• από τη θεωρία των προσωπικών κατασκευών του Κelly (ο άνθρωπος οικοδομεί κατασκευές στη βάση της προσδοκίας γεγονότων)
• από την αναπτυξιακή θεωρία του Vygotsky (ο ΓΑΨ θεραπευτής ως «δάσκαλος» εκπαιδεύει τον ασθενή προς τη ζώνη της επόμενης εξέλιξης)
• από τον Bowlby (η μεταφορά δια μέσου των γενεών μοντέλων ρόλων στις σχέσεις)
• από τους Bakhtin και Voloshinov, σύμφωνα με τους οποίους τα σύμβολα των αντικειμένων δεν είναι αναπαραστάσεις αλλά αληθινά σχήματα του νοηματοδοτημένου αντικειμένου. Είναι η ενεργή σχέση του ανθρώπου με τα αντικείμενα που δημιουργεί τα σύμβολα και όχι αφηρημένες γνωστικές αναπαραστάσεις.
• Είναι ανοικτή σε νέες συνθέσεις

Ποιο είναι το θεωρητικό μοντέλο της ΓΑΨ;

Το μοντέλο της ΓΑΨ δίνει έμφαση στην ανθρώπινη ικανότητα για εξερεύνηση, για επιλογή και για ανάληψη ευθύνης. Ο άνθρωπος ζει στον κόσμο και δρα σ’ αυτόν. Ζει μια στοχοκατευθυνόμενη ζωή, με σκοπούς και προθέσεις. Ξοδεύει τη ζωή του συνειδητά ή ασυνείδητα για να πετυχαίνει στόχους, να υπερασπίζεται θέσεις και αξίες. Δεν ικανοποιεί απλά τις ενορμήσεις του, ούτε βεβαίως περνά τη ζωή του στην τύχη. Μέσα από τις σχέσεις του και τους ρόλους που οικοδομεί σ’ αυτές κατασκευάζει ένα σύστημα νοητικών σχημάτων επεξεργασίας πληροφοριών και οργάνωση της δράσης.

Η ΓΑΨ εστιάζει στις προβληματικές ανακοπές της λειτουργίας αυτού του συστημάτος, και πιο συγκεκριμένα σε επαναλαμβανόμενες, αυτοδιαιωνιζόμενες διαδικασίες, τις οποίες ονομάζει νευρωτικές και τις διακρίνει σε

• Παγίδες
• Διλήμματα
• Εμπλοκές

(βλ. για περισσότερες πληροφορίες, https://edugaps.blogspot.com/2009/02/blog-post_06.html?m=1)

Ποια είναι τα στάδια της ΓΑΨ;

Τα στάδια της ΓΑΨ είναι:

1) Διαγνωστική συνέντευξη

2) 1η – 4η συνεδρία

3) 4η – 6η συνεδρία. Πεζή και διαγραμματική αναδιαμόρφωση (Reformulation) – Στόχοι

4) 5η-15η συνεδρία Θεραπευτικές τακτικές για την επιδίωξη των στόχων

5) 16η συνεδρία Αποχαιρετιστήριο γράμμα

6) Συνεδρίες επανεκτίμησης σε 2 και 10 μήνες περίπου.

Ποια είναι τα εργαλεία της ΓΑΨ;

1) Τα φυλλάδια της ΓΑΨ

2) Το ημερολόγιο – Γράμμα προς τον εαυτό

3) Η αυτοπαρατήρηση – Χάρτης συναισθημάτων

4) Γνωστικές, συμπεριφορικές, αναλυτικές κλπ θεραπευτικές τακτικές

Σε ποιους δε μπορεί να εφαρμοσθεί η ΓΑΨ;

Τα κριτήρια αποκλεισμού είναι οι κάτωθι διαταραχές:

• Οι ψυχώσεις
• Η χρόνια χρήση ουσιών και αλκοόλ

Σε οποιαδήποτε άλλη διαταραχή μπορεί να εφαρμοστεί η ΓΑΨ;

• Σε ασθενείς με μεταιχμιακή διαταραχή προσωπικότητας
• Σε ζευγάρια
• Σε ομάδες
• Ειδική εφαρμογή σε άτομα με απόπειρα αυτοκτονίας

Ποιος εκπαιδεύεται στη ΓΑΨ;

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα απευθύνεται σε ψυχολόγους, ψυχιάτρους, κοινωνικούς λειτουργούς και ψυχιατρικούς νοσηλευτές (βάση καταστατικού της ΠΕΓΑΨ).

Τι περιλαμβάνει το εκπαιδευτικό πρόγραμμα στη ΓΑΨ;

• Ένα θεωρητικό μέρος: δύο έτη σπουδών, 80 εκπ. ώρες συνολικά
• Ένα κλινικό μέρος: ολοκλήρωση υπό εποπτεία 8 περιπτώσεων με ΓΑΨ
• Παρουσίαση αναλυτικά της πορείας ενός θεραπευομένου στην ομάδα εκπαίδευσης
• Ολοκλήρωση ενός κύκλου 16 συναντήσεων προσωπικής θεραπείας με πιστοποιημένο γνωστικό – αναλυτικό θεραπευτή

Η παρακολούθηση μπορεί να γίνει δια ζώσης ή διαδικτυακά μέσω Zoom

Το ΙΨΚ αναθέτει περιστατικά στους εκπαιδευόμενους κατόπιν συνεννόησης με τους εκπαιδευτές.

Αναγνώριση – Πιστοποίηση

Ο εκπαιδευόμενος μπορεί να γίνει δόκιμο μέλος στην ΠΕΓΑΨ (Πανελλήνια Ένωση Γνωστικών Αναλυτικών Ψυχοθεραπευτών) ολοκληρώνοντας 2 περιστατικά – “CAT skills training.”-.

Με την ολοκλήρωση όλων των απαραίτητων σταδίων της εκπαίδευσης γίνεται τακτικό μέλος της ΠΕΓΑΨ.

Χρήσιμα Links

• Πανελλήνια Ένωση Γνωστικών Αναλυτικών Ψυχοθεραπευτών: hellascat.gr
• International Cognitive Analytic Therapy Association ICATA

Πληροφορίες για τη ΓΑΨ από την Αραβέλλα Αδαμοπούλου, Ψυχίατρο -Ψυχοθεραπεύτρια, μαθήτρια του A.Ryle, που ήταν στην ομάδα των τριών ανθρώπων που πρωτοέφεραν την ΓΑΨ στην Ελλάδα και υπήρξε η πρώτη και για 20 χρόνια δασκάλα της ΓΑΨ στο ΙΨΚ :  https://edugaps.blogspot.com/2009/02/blog-post_06.html?m=1

Βιβλιογραφία

• Ryle, A. & Kerr, I. (2020). Introducing Cognitive Analytic Therapy: Principles and Practice of a Relational Approach to Mental Health, 2nd Edition
• Αδαμοπούλου, Α. (2004). Δρόμοι της γνωστικής αναλυτικής ψυχολογίας.
• Βλάχος, Ι. (2022), Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία, θεωρία και πράξη. Αθήνα: Εκδόσεις Αρμός
• Potter, S. (2020). Therapy With A Map, A Cognitive Analytic Approach To Helping Relationships.

Προσεχείς εκδηλώσεις
International Cognitive Analytic Therapy Conference in Athens, Greece. 2-4 October 2026

https://www.internationalcat.org/event-details/international-cognitive-analytic-therapy-conference-in-athens-greece-save-the-date-for-2nd-to-4th-october-2026