ΟΜΑΔΙΚΗ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας με μακρά ιστορία που όμως συνεχώς εξελίσσεται. Η κεντρική της ιδέα πηγάζει απο την αρχέγονη ροπή του ατόμου να εμπεριέχεται σε ομάδες, να γίνεται κομμάτι της ομάδας και να εμπεριέχει άλλα άτομα. Είναι το κατασταλαγμα της αρχής ” του να βοηθάς τον άλλον σημαίνει πως με κάποιο τρόπο βοηθάς τον εαυτό σου”.
Στην ομαδική ψυχοθεραπεία συναντιούνται άτομα αρχικά ξένα μεταξύ τους, που δεν έχουν ξανασυναντηθεί με ένα μόνο κοινό σημείο, αυτό που τους χαλάει την καθημερινότητα, το “πρόβλημα”. Ενώνονται γύρω απο αυτό το σημείο, μοιράζονται εμπειρίες, συναισθήματα, σκέψεις, στέκονται ο ένας δίπλα στον άλλον, νιώθουν ο ένας τον άλλον. Αισθάνονται ότι ανήκουν κάπου όπου τους καταλαβαίνουν απόλυτα γιατί βιώνουν το ίδιο πράγμα. Παύουν να νιώθουν την μοναξιά του ” αν δεν το περνάς δεν με νιώθεις” γιατί όλοι στην ομάδα περνούν το ίδιο πράγμα.
Η ομάδα όμως δεν μένει μόνο στο κοινό, κεντρικό πρόβλημα, δεν εγκλωβίζεται σε αυτό για να το αναμασά. Η ομάδα χρησιμοποιεί το κοινό πρόβλημα σαν αφετηρία, ως εφαλτήριο για να εξετάσει ζητήματα ευρύτερα, ανθρώπινα, υπαρξιακά: την ζωή, την συντροφικότητα, τον θάνατο, την μοναξιά, την εξέλιξη,την φθορά, την σχέση με τα Θεία, την χαρά, την θλίψη. Μέσα στην ομάδα το άτομο εκπαιδεύεται να λεκτικοποιει, να οριοθετεί, να υποχωρεί, να διεκδικεί, να κατανοεί, να αποκτά τα βασικά εργαλεία ώστε να εμπεριέχει και να επιτρέπει να το εμπεριέχουν.
Οι προκλήσεις για τους συνθεραπευτες πολλές. Ας δούμε λίγες μόνο:
1) Η πρώτη, να συνυπαρχεις με τον συνθεραπευτη, δεν είσαι ο μόνος θεραπευτής, όπως σε άλλες μορφές ψυχοθεραπείας. Έχεις συνθεραπευτη και θεραπευτική ομάδα που σε παρακολουθεί πίσω απο έναν καθρέφτη. Να εκτίθεσαι.Να τιθασευεις τους εγωισμους σου. Να επικοινωνείς με τον συνθεραπευτη σου,να καταλαβαίνεις την σκέψη του, να ερμηνεύεις τίς κινήσεις του. Να ακούς την γόνιμη κριτική των συναδέλφων πίσω απο τον καθρέφτη, να βλέπεις και άλλες οπτικές πέρα απο την δική σου. Να εναρμονίζεσαι με τον “άλλον” και όχι μόνο με τον εαυτό σου. Όλα αυτά είναι ίσως απο τις μεγαλύτερες προκλήσεις που συναντά ένας θεραπευτής που θέλει να ωριμάζει συνεχώς.
2) Το θέμα της ομάδας, ένα θέμα που πρέπει να είναι επίκαιρο, που δημιουργεί ανασφάλειες και φόβους. Ένα θέμα όμως που το άτομο δεν νιώθει πως καλύπτεται απο κουβέντες απλά φιλικές ή συγγενικές, ένα θέμα που κάνει το άτομο να νιώθει μια βαθειά ύπουλη μοναξιά. Οι θεραπευτές έχουμε συνηθίσει να έρχονται οι θεραπευόμενοι με το θέμα. Στην ομαδική ο θεραπευτής δημιουργεί το θέμα-πλαισιο και προσκαλεί τους θεραπευόμενους.
3) H σύνθεση της ομάδας, ποιοί θα μπουν. Να έχουν το κοινό σημείο αφετηρίας, το κοινό πρόβλημα. Να έχουν όμως και διαφορετικοτητες μεταξύ τους που θα λειτουργήσουν ως εφαλτήριο η ομάδα να προχωρά, να εξελίσσεται. Οι διαφορετικοτητες όμως να μην είναι τέτοιες που θα οδηγήσουν σε διάσπαση της ομάδας. Τα μέλη της ομάδας πρέπει να είναι ξένα μεταξύ τους, με κοινό πρόβλημα, να συμπληρώνονται, να μοιάζουν αλλά να έχουν και διάφορες ώστε η ομάδα να έχει ομοιογένεια, ποικιλία αλλά να μην διασπάται. Ένας πραγματικά ιδιαίτερα δύσκολος γρίφος που όμως οδηγεί τον θεραπευτή πολλά βήματα μπροστά.
4) Ο ρόλος του θεραπευτή μέσα στην ομάδα, χρειάζεται να ενώνει διακριτικά την ομάδα δίχως να την πιέζει. Χρειάζεται να δημιουργεί ένα πλαίσιο ασφάλειας και σταθερότητας ώστε το κάθε μέλος να αισθάνεται ότι μπορεί να εκφραστεί αλλά παράλληλα να μην καταπιέζει να μην επιβάλλει, να μην χρειάζεται να απαγορεύει ώστε να υπάρχει η ελευθερία έκφρασης. Χρειάζεται να είναι ο καταλύτης στην ομάδα αλλά να μην είναι ο “ποιμένας” της. Χρειάζεται στην αρχή να την χτίζει, να την περιφρουρεί την ομάδα αλλά σιγά σιγά χρειάζεται να κάνει πίσω να αφήνει την ομάδα να αυτενεργεί και να επιλέξει την τύχη της… και χρειάζεται να ξέρει ποια στιγμή να ξεκινήσει την μετάβαση. Εργαλεία και ικανότητες που είναι απαραίτητα σε κάθε θεραπευτή που δεν επαναπαύεται.
5) Το να βλέπεις ταυτόχρονα την ομάδα ως σύνολο αλλά και το κάθε μέλος ξεχωριστά. Να αφουγκραζεσαι την ομάδα,την ανάγκη της, τους θυμους της, παράλληλα όμως τα συναισθήματα, τις σκέψεις του κάθε μέλους ξεχωριστά. Να βλέπεις πως επιδρά η ομάδα στο άτομο, αλλά ταυτόχρονα πώς επιδρά και το κάθε άτομο στην ομάδα…και εσύ ως συνθεραπευτης να επικοινωνείς με τον συνθεραπευτη σου ώστε να βρεθεί μια κοινή συνισταμένη. Η ικανότητα σύνθεσης και ανάλυσης αλλά σε επίπεδο ατόμων και ομάδας που δεν είναι αυτονόητη για κάθε θεραπευτή.
Η ομαδική ψυχοθεραπεία είναι όλο και πιο επίκαιρη και χρήσιμη σε εποχές κοινωνικής αποστασιοποίησης, μοναξιάς, αποξένωσης, σε εποχές όπου το “μαζί” , υποχωρεί προς χάρην της ασφάλειας. Η ανάγκη του ανθρώπου να εμπεριέχεται σε ομάδες και να εμπεριέχει άλλα άτομα αυξάνει σε εποχές ανασφάλειας, φόβου, απομόνωσης…σε εποχές όπου όλοι θέλουν να μιλούν, αλλά ελάχιστοι θέλουν να ακούν.
Το Ιατρικό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο (Ι.Ψ.Κ.) παρέχει τη δυνατότητα εκπαίδευσης στην ομαδική ψυχοθεραπεία σε ολιγομελή τμήματα ψυχολόγων, ψυχιάτρων, κοινωνικών λειτουργών και νοσηλευτών με ειδίκευση στην ψυχική υγεία. Τα τμήματα είναι ολιγομελή, γιατί στόχος μας είναι η εμπέδωση όλων των παραπάνω προκλήσεων της ομαδικής ψυχοθεραπείας στη θεωρία (μέσα από τα κλασικά βιβλία ομαδικής ψυχοθεραπείας του Irvin Yalom και Molyn Leszcz κ.α.) αλλά κυρίως στην κλινική πράξη, μέσω από την συμμετοχή σε πληθώρα θεραπευτικών ωρών σε ποικίλες ομαδικές ψυχοθεραπείες, που πραγματοποιούνται στις αίθουσες του Ι.Ψ.Κ. με μονόδρομους καθρέφτες.
Το πρόγραμμα εκπαίδευσης του Ι.Ψ.Κ. στην ομαδική ψυχοθεραπεία, οδηγεί σε πιστοποίηση από την American Group Psychotherapy Association (AGPA) μετά τη συμπλήρωση της τετραετούς εκπαίδευσης και των απαραίτητων ωρών ως θεραπευτής και συνθεραπευτής ποικίλων ομαδικών ψυχοθεραπειών.
Εκπαιδευτές και επιβλέποντες:
– Dr Παύλος Βασιλειάδης, Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής , πιστοποιημένος εκπαιδευτής της αμερικανικής εταιρείας ομαδικής ψυχοθεραπείας (AGPA), τ.αντιπρόεδρος της εταιρείας ομαδικής ανάλυσης Ελλάδας
– Dr Γρηγόριος Λαυρεντιάδης, Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής , πιστοποιημένος εκπαιδευτής της αμερικανικής εταιρείας ομαδικής ψυχοθεραπείας (AGPA), επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής B’ Πανεπιστημιακής κλινικής του Α.Π.Θ.
– Dr Ιωάννης Γενάρης , Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής , πιστοποιημένος ομαδικός θεραπευτής της αμερικανικής Εταιρείας Ομαδικής Ψυχοθεραπείας (AGPA), μέλος του βασιλικού κολεγίου ψυχιάτρων του Ηνωμένου Βασιλείου
Συχνότητα: 2ωρα εβδομαδιαία σεμινάρια, 60 ώρες, παρακολούθηση, συμμετοχή και επίβλεψη σε live ομαδικές ψυχοθεραπείες (Τρίτη 20.00-22.00)
Αξιολογήσεις εκπαιδευομένων
«Η γνώση και η εμπειρία ως εκπαιδευόμενοι συνθεραπευτές στις ομάδες μέσω του μονόδρομου καθρέφτη και η παράλληλη εποπτεία των ομάδων με πιστοποιημένους ομαδικούς θεραπευτές αναπτύσουν την κλινική εμπειρία μας και την αφοσίωσή μας στο κομμάτι της δημιουργίας και σύνθεσης νέων ομάδων σε όλο και περισσότερα κοινωνικά πλαίσια.»
Ελίνα